Żegnamy Malta Festival Poznań 2019! Dziękujemy prawie 90 tys. widzów, którzy uczestniczyli w 300 wydarzeniach w 50 lokalizacjach: spektaklach, koncertach, plenerowych widowiskach, spotkaniach, warsztatach, miejskich akcjach i performansach tworzonych przez ponad 700 artystów/ki i aktywistów/ki z 26 krajów. Dziękujemy!
Splot między wojną i pokojem był tematem tegorocznej Malty. Wspólnie z twórcami/czyniami z m.in. Polski, Portugalii, Gruzji, Brazylii, Chin, Palestyny, Iranu, Jemenu, USA, Maroko, Egiptu czy Angoli uczestniczyliśmy w spektaklach, wystawach, akcjach performatywnych w ramach Idiomu Armia jednostki – międzynarodowego programu Malty oraz Generatora Malta – społeczno-artystycznej części festiwalu, której towarzyszyło propokojowe hasło Get Ready for Peace. Sceną Malty jest miasto – wydarzenia odbywały się w kilkudziesięciu lokalizacjach Poznania.
Po raz pierwszy kuratorem programu zagranicznego był artysta przekraczający ramy teatru. Nástio Mosquito jest pochodzącym z Angoli artystą performatywnym i wizualnym, tworzy zarówno projekty wideo, instalacje audiowizualne, jak i stand-upy, happeningi, zaangażowane politycznie performanse, w których wykorzystuje różne media: muzykę, obraz, tekst. W swojej twórczości miesza powierzchowność i absurdalny żart z refleksją nad konfliktami i realnymi zagrożeniami współczesnego świata. Prace Mosquito można było zobaczyć m.in. w Tate Modern w Londynie, MoMA w Nowym Jorku czy podczas tegorocznego Biennale w Wenecji.
Nástio Mosquito zaprosił do Poznania dziewięcioro artystów, którzy wspólnie z nim stworzyli program Armii jednostki. – Kiedy słyszymy słowo „armia", rzadko wyobrażamy sobie pojedyncze osoby. Mnie chodziło właśnie o to, żeby osobowość każdego artysty miała szansę wybrzmieć. Co sprawia, że każdy z nich jest wyjątkowy? To, kim są, skąd pochodzą, jakie mają doświadczenia. Każdy z nich wnosi coś więcej niż tylko swoją pracę – mówił Nástio Mosquito w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej”. Zarówno on, jak i pozostali artyści, po raz pierwszy wystąpili w Polsce.
W ramach Idiomu publiczność Malty zobaczyła solo taneczne belgijskiej artystki Lisbeth Gruwez z duetu Voetvolk, który współtworzy z Maartenem Van Cauwenberghem – It’s going to get worse and worse and worse, my friend, w którym taniec demaskuje prawdę o przemocy, jaką mogą nieść słowa. Na scenie Centrum Kultury Zamek wystąpiła również portugalska tancerka i prawniczka Alice Joana Gonçalves w kameralnym i bardzo intymnym przedstawieniu The Foxes. Pochodzący z Maroko Radouana Mriziga przedstawił spektakl 55, w którym, artysta szuka relacji łączących ciało z architekturą. W Pawilonie, przez cały czas trwania festiwalu, można było obejrzeć wielkoformatową instalację audiowizualną hiszpańskiego artysty Vica Pereiró The Dust Bowl. W przestrzeni miasta odbywały się również akcje performatywne: Nau Frágil Priscili Rezende z Brazylii, w której artystka połączyła temat dziedzictwa kolonializmu i współczesnych tragedii migrantów, oraz przedstawiane w kilku wariantach The Conversation Pieces Kelly Schacht – drobne, ukryte wśród publiczności festiwalowej, interwencje artystyczne, w których aktorami byli poznaniacy i poznanianki m.in. mówiący językiem migowym czy czytający z ruchu ust. Wśród wydarzeń Idiomu znalazły się pokazy filmowe chińskiego artysty wizualnego Li Rana oraz przegląd kinematografii angolskiej w selekcji Nástio Mosquito oraz Ery’ego Clavera, przedstawiciela kolektywu Geração 80, który skupia filmowców z Angoli urodzonych w latach 80. Wydarzeniem otwierającym Idiom był projekt Waginokracja przygotowany przez Mosquito specjalnie na festiwal. To audiowizualny kolaż stworzony z nagrań i zdjęć dokumentujących poród. Kurator wystąpił również na Malcie z koncertem-spektaklem, najlepszą sesją karaoke świata, No.One.Gives.A.Mosquito’s.Ass.About.My.Gig.
Wydarzenia Idiomu przeplatały się z miejskim programem festiwalu – Generatorem Malta. Kuratorki Joanna Pańczak i Agnieszka Różyńska spojrzały na pokój jako zadanie domowe do odrobienia lokalnie i globalnie, codziennie i przez każdego z nas. Plac Wolności na 10 dni zamienił się w galerię sztuk bez walki, każdego dnia odbywały się tam warsztaty, performanse, spotkania, projekcje filmowe i koncerty. Zobaczyliśmy wystawy 858. Archive of Resistance Kolektywu Mosireen oraz Instytut Rozbrojenia Kultury i Obalenia Wojen Krzysztofa Wodiczki i Jarosława Kozakiewicza, wzięliśmy udział w spacerach, warsztatach, wykładach artystek i aktywistek, które specjalnie na festiwal powołały grupę Sprostowanie, uczestniczyliśmy w performansie niemieckiego kolektywu Army of Love czy działaniach młodzieży z poznańskich liceów.
Akcje Generatora nie ograniczyły się do placu Wolności – jak zwykle działał i promieniował on na cały Poznań, jak w recenzji dla „Rzeczpospolitej” podkreślił Jacek Cieślak. Obserwowaliśmy więc miasto i rzeczywistość z różnych wysokości i wielu perspektyw, m.in. z lotu ptaka podczas Korony Poznania czy przez pryzmat lokalności i mikrohistorii poszczególnych dzielnic podczas spacerów śladami map sentymentalnych. Wiele propokojowych działań odbyło się na Cytadeli, czyli parku-pomniku z militarną historią w tle. Marta Jalowska zaprosiła do rekonstrukcji odsłonięcia Dzwonu Pokoju i Przyjaźni w spotkaniu performatywnym Interwał pokoju, a na pomniku Armii Poznań zakończyły się warsztaty dla młodzieży – podczas koncertu Peace for Homework młodzi zatańczyli, zaśpiewali i zarapowali razem z prowadzącymi zajęcia: Karoliną Czarnecką, donGURALesko i palestyńską grupą Stereo 48. Na finał 10-dniowych działań odbył się koncert-medytacja w intencji pokoju, czyli Partytura dla pokoju skomponowana przez Dawida Dąbrowskiego i muzyków z Gruzji, Ukrainy, Indii i Rosji.
Plac Wolności od 7 lat zamienia się na czas festiwalu w plenerowy dom kultury, w którym dni rozpoczynają się od rozgrzewek, a kończą teatrem i muzyką. W tym roku gościliśmy spektakle Marii Dąbrowskiej i Szymona Kaczmarka z Teatru Współczesnego w Szczecinie oraz Klaudii Hartung-Wójciak z Teatru Bagatela w Krakowie. Teatralną scenę na placu Wolności zamknęła premiera spektaklu Dziś są moje urodziny w reżyserii Magdy Szpecht i Weroniki Pelczyńskiej – produkcji festiwalu Malta. Teatr na placu Wolności za każdym razem gromadził ponad 500 widzów! Wieczory wypełniała też muzyka Sztyletów, Kuba Więcek Trio, Polpo Motel, Cinemaximiliaan i silent disco. Filmowy program pochodził z sekcji Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity. Po raz pierwszy w program Malty włączył się Pawilon, który na placu Wolności pokazał premierowy performans Manifesty przyszłości: 2001 oparty na muzyce (live) i wizualnym doświadczeniu, seans filmu Virus Tropical oraz dyskusję Jak stworzyć jutro?, którą poprowadził Edwin Bendyk.
W ciągu dnia rozmawialiśmy z ekspertami w ramach spotkań Forum Kultura wojny w czasie pokoju – w dyskusjach o wojnie i pokoju udział wzięli m.in. Katarzyna Wężyk, Leszek Koczanowicz, Dariusz Rosiak, płk Grzegorz Kaliciak, Maria Wiernikowska, Andrzej Leder, gen. Jarosław Stróżyk. Festiwal rozpoczęliśmy debatami o polskiej oświacie: finałem Narad Obywatelskich o Edukacji na 24 stoliki oraz dyskusją Ostatni dzwonek z udziałem legend polskiego szkolnictwa, czynnymi pedagogami i ich wychowankami.
Na placu Wolności stanęła strefa frajdy, czyli przestrzeń dla najmłodszych widzów Malty, gdzie każdego dnia, pod okiem dorosłych, dzieci bawiły się, uczyły i rozwijały kreatywność oraz wrażliwość na świat i innych. W programie Wolno Dzieciom znalazły się spektakle teatralne i warsztaty.
Widowiskowe otwarcie Malty należało do francuskiej grupy Transe Express. Po 26 latach zespół powrócił do Poznania z podniebnym spektaklem Mobile Homme i kolorową paradą Divas. Na dwie godziny ulice Poznania zamieniły się w salę operową. Razem z bębniarzami i 5-metrowymi śpiewaczkami z placu Wolności ruszyły tłumy poznaniaków. Na placu Adama Mickiewicza 29. edycję Malty oficjalnie otworzyli: Zastępca Prezydenta Poznania Jędrzej Solarski, Przewodniczący Rady Miasta Poznania Grzegorz Ganowicz, szef Instytutu Francuskiego w Paryżu Pierre Buhler, Dyrektorka Instytutu Francuskiego w Warszawie Linda Marchetti, ambasador Francji w Polsce Pierre Lévy oraz dyrektor festiwalu Malta Michał Merczyński z zespołem. W plenerowym, ulicznym spektaklu nawiązującym do korzeni Malty, wzięły udział tysiące mieszkańców i mieszkanek Poznania, turystów i turystek, przechodniów, dzieci i dorosłych, którzy tak podsumowali wydarzenie w internecie: Wspaniałe widowisko! Odżyły we mnie wspomnienia z początków festiwalu Malta (...) Tak trzymać – jak najwięcej takich diamentów czy Było WSPANIALE!!!!! Show godny otwarcia Festiwalu Malta.
Produkcją Malty i Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach była Hańba w reżyserii Macieja Podstawnego – spektakl na podstawie powieści Johna Maxwella Coetzeego. Hańba przeniosła nas w postapokaliptyczny świat rażących niesprawiedliwości i przemocowych relacji pomiędzy ludźmi i wszelkimi istotami. – (...) Jest w tym przedstawieniu potencjał dzieła naprawdę niezwykłego, próba stworzenia historii o upadającym, hierarchicznym i podzielonym świecie, w którym nadzieję na przetrwanie dają tylko nieoczekiwane sojusze i związki wymykające się logice. (...) Istotne, przynajmniej dla mnie, nie jest pytanie o przyczyny hańby, ale jak żyć po niej. I czy strategie, które proponuje Coetzee, sprawdzą się dziś – w recenzji dla „Gazety Wyborczej” napisał Stanisław Godlewski. Premiera odbyła się 27 czerwca na Międzynarodowych Targach Poznańskich, kolejna prezentacja na otwarcie kieleckiego sezonu teatralnego 7 września.
Finałowy koncert Operetta! Żyjesz w Matrixie przypomniał nam świat wielkich musicali, takich jak Hair, Koty, Halka, kultowych utworów ABBY, Maanamu oraz klasyki operetkowej. Na działce przyszłego Teatru Muzycznego, zebrało się kilka tysięcy osób, by wspólnie posłuchać najpiękniejszych utworów zaśpiewanych i zagranych przez: Mateusza Holaka, Orkiestrę Collegium F pod batutą Marcina Sompolińskiego, donGURALesko, Justynę Szafran, Emose Katarzynę Uhunmwangho, Andrzeja Donarskiego, Martę Mazurek i Michała Kocurka. Specjalne wizualizacje z satyryczno-politycznych wycinanek do przebojów – André Rieu, Johanna Straussa I i Johanna Straussa II, Jacques’a Offenbacha, Andrew Lloyd Webbera, Galt MacDermota – przygotowała Alicja Biała. Za scenariusz i prowadzenie odpowiadał Michał Merczyński. Publiczność reagowała żywo w internecie: Po prostu było wspaniale oraz Byłam i nie żałuję. Dziękuję wszystkim wykonawcom za wspaniały wieczór. Szkoda tylko... że tak krótko.
Malta to także teatralne i taneczne spektakle lokalnych instytucji. W tym roku swoje piętnastolecie świętował specjalny program festiwalu prezentujący taniec współczesny, czyli Stary Browar Nowy Taniec na Malcie – 13 spektakli polskich i zagranicznych choreografów, m.in. otwarta dla wszystkich prezentacja brazyliskiego duetu Quarto czy spektakl Ivo Dimcheva, który tak podsumował Michał Nogaś – Dimchev się z tego śmieje, wyśmiewa to, ale też próbuje nami potrząsnąć. „The Selfie Concert” było mocno otrzeźwiającym doświadczeniem, za które Joannie Leśnierowskiej, kuratorce sekcji programu Stary Browar Nowy Taniec, dziękuję. Swój jubileusz, a dokładnie 45-lecie, miał również Polski Teatr Tańca – prezentem dla publiczności były dwie premiery: 45 oraz Śledztwo. Spektakle PTT, a także Teatru Polskiego, Sceny Roboczej, Baraku Kultury oraz Republiki Sztuki Tłusta Langusta prezentowaliśmy w ramach programu partnerskiego Poznań na Malcie.
Armię jednostki współtworzyli z nami: 90 tys. widzów, nasi sponsorzy, partnerzy, przyjaciele, zespół Malta Festival Poznań, a także 100 wolontariuszy i wolontariuszek, którzy wspierali nas swoimi działaniami w biurze informacyjnym, w punktach obsługi widza, w biurze prasowym, dziale promocji i podczas wydarzeń Generatora Malta!
Malta Festival Poznań nie mógłby się odbyć bez wsparcia wielu firm i instytucji. Serdecznie dziękujemy za zaangażowanie!
Festiwal zrealizowany przy wsparciu finansowym: Urząd Miasta Poznania, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Instytut Flandrii oraz Instytut Francuski. Dziękujemy za pomoc i obecność na festiwalu.
Dziękujemy sponsorom Festiwalu: Kulczyk Investments, Grupie Ciech, Grupie MTP, Międzynarodowym Targom Poznańskim i Tempus Leasing.
Za pomoc jesteśmy wdzięczni także współorganizatorom i partnerom: Instytut Francuski w Polsce i Paryżu, Centrum Kultury Zamek, Estrada Poznańska, Going, Lucky You, SentiOne, Hotel Altus, Dekoma, Winosfera, Vastint, Centrum Informacji Kulturalnej, Kultura u Podstaw, Atelier Starzak Strebicki, Inwestycje Wielkopolski, Poznańska Lokalna Organizacja Turystyczna, Arte po polsku, Parking podziemny Plac Wolności, Toyota Bońkowscy.
Partnerom programowym dziękujemy za współtworzenie festiwalowych wydarzeń: Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk, Pawilon, School of Form, Robot Gentleman, Teatr Polski, Teatr Muzyczny, Republika Sztuki Tłusta Langusta, Scena Robocza, Polski Teatr Tańca, Barak Kultury, Centrum Kultury i Sztuki w Koninie. Dziękujemy Collegium Da Vinci, gdzie po raz kolejny zagościł Międzynarodowy Festiwal Teatralny i Filmowy Młoda Malta.
Za wszystkie zapowiedzi, relacje i recenzje dziękujemy mediom – lokalnym, polskim i międzynarodowym – oraz dziennikarzom, którzy przyjechali na Malta Festival Poznań. Podziękowania należą się przede wszystkim naszym patronom medialnym: TOK FM, Gazeta Wyborcza, Gazeta Wyborcza Poznań, Wysokie Obcasy, AMS, Vogue, Szum, Didaskalia, Czas Kultury, Zwierciadło, Sens, Empik.